Ηλεκτρονικό τσιγάρο:
Ερωτήσεις- απαντήσεις ή τι να συμβουλεύσουμε τους ασθενείς μας?
Παρά το γεγονός ότι η πώληση των ηλεκτρονικών τσιγάρων απαγορεύεται σε ορισμένες χώρες, είναι νόμιμη στις περισσότερες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου το FDA υιοθέτησε πρόσφατα κανόνες για την αντιμετώπιση και διαχείριση των ηλεκτρονικών τσιγάρων ως καπνικά προϊόντα. Η αγορά των ΗΠΑ για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα εκτιμάται ότι είναι αξίας ίσης με 1,5 δις δολάρια, ένας αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί κατά 24,2% ετησίως μέχρι το 2018. Οι παγκόσμιες πωλήσεις προβλέπεται να φτάσουν τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2017. Η χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων αυξάνεται, και μερικοί ελπίζουν ότι θα αντικαταστήσουν τα συμβατικά τσιγάρα που φαίνεται να είναι πιο επιβλαβή. Ωστόσο, τα στοιχεία σχετικά με την μακροπρόθεσμη ασφάλεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων εξακολουθούν να συγκεντρώνονται και να μελετώνται.
Ποια είναι τα συστατικά ενός ηλεκτρονικού τσιγάρου;
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα που είναι επίσης γνωστά ως ηλεκτρονικά συστήματα χορήγησης νικοτίνης (ENDS: Electronic nicotine delivery systems), είναι συσκευές που παράγουν ένα αερόλυμα με θέρμανση ενός ειδικού υγρού που περιέχει ένα διαλύτη (φυτική γλυκερίνη, προπυλενική γλυκόλη, ή ένα μίγμα αυτών), ένα ή περισσότερα αρωματικά, και νικοτίνη, αν και η νικοτίνη μπορεί να παραλειφθεί. Ο ατμός του ηλεκτρονικού τσιγάρου εισπνέεται άμεσα (ή “ατμίζεται”) από το χρήστη μέσω ενός επιστομίου. Κάθε συσκευή περιλαμβάνει μια μπαταρία, μία δεξαμενή που περιέχει το υγρό, και ένα θάλαμο εξάτμισης με θερμαντικό στοιχείο. Η σύνθεση του ατμού που δημιουργείται εξαρτάται από τα συστατικά του υγρού, τα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά του θερμαντικού στοιχείου, τη θερμοκρασία που φτάνει η αντίσταση και τα χαρακτηριστικά της. Η εισπνοή του αερολύματος ενός ηλεκτρονικού τσιγάρου που περιέχει νικοτίνη οδηγεί στη μέγιστη συγκέντρωση νικοτίνης στο αίμα μέσα στα πρώτα 5 λεπτά. Η πολύ γρήγορη αυτή αύξηση των επιπέδων της νικοτίνης στο αίμα προσομοιάζει με αυτή των συμβατικών τσιγάρων με αποτέλεσμα να τα προτιμούν οι καπνιστές σε σχέση με εγκεκριμένες θεραπείες από τον FDA για τη διακοπή του καπνίσματος όπως τα υποκατάστατα της νικοτίνης.
Ποιος χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά τσιγάρα;
Το 2010, συνολικά 1,8% των ενηλίκων των ΗΠΑ ανέφεραν ότι έχουν χρησιμοποιήσει ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο σε κάποια χρονική στιγμή, ένα ποσοστό που αυξήθηκε σε 13,0% από το 2013. Οι συστηματικοί χρήστες αυξήθηκαν από 0,3% σε 6,8% κατά την περίοδο αυτή. Παρά το γεγονός ότι οι καπνιστές είναι πιθανότατα μεταξύ αυτών που να είναι οι σημερινοί χρήστες των ηλεκτρονικών τσιγάρων, το ένα τρίτο των σημερινών χρηστών του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν είχαν καπνίσει ποτέ ή ήταν πρώην καπνιστές. Ιδιαίτερη ανησυχία όσον αφορά τη δημόσια υγεία έχει προκαλέσει η αύξηση του πειραματισμού και της χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρα μεταξύ των ατόμων ηλικίας κάτω των 18 ετών.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα βοηθούν στη διακοπή καπνίσματος ;
Η αποτελεσματικότητα του ηλεκτρονικού τσιγάρου ως παρέμβαση για τη διακοπή του καπνίσματος παραμένει αβέβαιη, λόγω των περιορισμένων διαθέσιμων δεδομένων από τις τυχαιοποιημένες μελέτες. Επιπλέον, είναι δύσκολο να γίνει αναγωγή των αποτελεσμάτων των μελετών που χρησιμοποιήθηκαν πρώτης γενιάς ηλεκτρονικών τσιγάρα σε δεύτερης και τρίτης γενιάς συσκευές, που είναι πιο ικανοποιητικές για τους χρήστες λόγω των αλλαγών στα χαρακτηριστικά του αερολύματος , της παροχής νικοτίνης, και της ποικιλίας των γεύσεων. Οι πρόσφατες μετα-αναλύσεις που έχουν συνδυάσει στοιχεία από τυχαιοποιημένες μελέτες και μελέτες παρατήρησης δεν έχουν ξεκαθαρίσει την αποτελεσματικότητα του ηλεκτρονικού τσιγάρου ως βοήθημα διακοπής του καπνίσματος.
Είναι οι αρωματικές ουσίες που προστίθενται στα υγρά του ηλεκτρονικού τσιγάρου ακίνδυνες;
Το 2014, υπήρχαν περίπου 466 μάρκες ηλεκτρονικών τσιγάρων και 7764 μοναδικές γεύσεις υγρών αναπλήρωσης. Αυτή η ετερογένεια περιπλέκει την έρευνα σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία. Αν και μερικές μελέτες δείχνουν ότι το κάπνισμα του ηλεκτρονικού τσιγάρου μπορεί να είναι λιγότερο επικίνδυνο από το κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων, χρειάζονται περισσότερα στοιχεία ώστε κάτι τέτοιο να αποδειχθεί.
Μια ιδιαίτερη πρόκληση είναι η εντυπωσιακή ποικιλομορφία των αρωματικών υγρών αναπλήρωσης των ηλεκτρονικών τσιγάρων, δεδομένου ότι οι επιπτώσεις στην υγεία των συστατικών του αερολύματος που παράγονται από αυτές τις αρωματικές ουσίες είναι άγνωστες. Επίσης ενώ πολλές από αυτές τις ουσίες έχουν μελετηθεί όταν χορηγούνται από την πεπτική οδό, καθώς είναι συστατικά πολλών συνθετικών τροφών όπως οι μαργαρίνη, δεν υπάρχουν στοιχεία για τη δράση τους σε εισπνεόμενη μορφή, έχουν όμως συσχετισθεί με αναπνευστική πάθηση όταν εισπνέονται κατά τη διάρκεια των διαδικασιών παραγωγής τους.
Πολλά συστατικά των υγρών αναπλήρωσης στα ηλεκτρονικά τσιγάρα αποτελούνται από αλδεΰδες, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις είναι παρούσες σε συγκεντρώσεις επαρκείς για να δημιουργήσουν κινδύνους λόγω του ερεθιστικού χαρακτήρα τους στο αναπνευστικό. Μερικά υγρά αναπλήρωσης των ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι αρωματισμένα με εκχυλίσματα καπνού, και αυτά μπορεί να περιέχουν νιτροζαμίνες, νιτρικά, και φαινόλες, αν και σε πολύ χαμηλότερες συγκεντρώσεις από αυτές που βρίσκονται στα προϊόντα καπνού.
Ποιες κατασκευαστικές προϋποθέσεις πρέπει πλέον να έχουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα;
Από το καλοκαίρι του 2016 έχει ενεργοποιηθεί η καινούρια ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο και τα υγρά αναπλήρωσης. Οι κατασκευαστές θα πρέπει αναγράφουν λίστα των συστατικών που περιέχονται στο προϊόν και όλων των εκπομπών από τη χρήση του, ανά μάρκα και τύπο, συμπεριλαμβανομένων και των ποσοτήτων αυτών.
Πιο αναλυτικά το υγρό αναπλήρωσης που περιέχει νικοτίνη διατίθεται στην αγορά μόνο σε ειδικούς περιέκτες, ο όγκος των οποίων δεν υπερβαίνει τα 10 ml και η συγκέντρωση της νικοτίνης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 20 mg/ml.
Τα υγρά αναπλήρωσης δεν πρέπει να περιέχουν βιταμίνες ή άλλα πρόσθετα που δημιουργούν την εντύπωση ότι ένα προϊόν καπνού ωφελεί την υγεία ή ενέχει μειωμένους κινδύνους για την υγεία, καφεΐνη ή ταυρίνη ή άλλα πρόσθετα και τονωτικές ενώσεις, που θεωρείται ότι δίνουν ενέργεια και ζωτικότητα καθώς και πρόσθετα με χρωστικές ιδιότητες. Θα χρησιμοποιούνται πλέον μόνο συστατικά που δεν είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία σε θερμαινόμενη ή μη μορφή.
Επιπλέον θα περιέχουν ενημερωτικό φυλλάδιο (και στα ελληνικά) με πληροφορίες για τις οδηγίες χρήσης και αποθήκευσης του προϊόντος και μνεία ότι η χρήση του προϊόντος δεν συνιστάται σε νέους και μη καπνιστές, τις αντενδείξεις, τις προειδοποιήσεις για συγκεκριμένες ομάδες κινδύνου, τον κίνδυνο εθισμού και την τοξικότητα,και τα στοιχεία επικοινωνίας του κατασκευαστή ή του εισαγωγέα. Οι εξωτερικές συσκευασίες ηλεκτρονικών τσιγάρων και υγρών αναπλήρωσης πρέπει να περιλαμβάνουν κατάλογο όλων των συστατικών που περιέχονται στο προϊόν και την περιεκτικότητα σε νικοτίνη του προϊόντος ανά δόση. Επίσης σύσταση στα ελληνικά να φυλάσσεται το προϊόν μακριά από παιδιά και να φέρουν την ακόλουθη προειδοποίηση: «Το προϊόν αυτό περιέχει νικοτίνη, η οποία είναι εξαιρετικά εθιστική ουσία». Απαγορεύεται εντελώς η διαφήμιση η χρήση του στους δημόσιους χώρους όπως ακριβώς και το κάπνισμα.
Συμπερασματικά…
Είναι σαφές ότι η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει βιολογικές επιπτώσεις και ενδεχομένως επιπτώσεις στην υγεία σε πρόσωπα που δεν καπνίζουν συμβατικά καπνικά προϊόντα. Αν και μερικές μελέτες δείχνουν ότι το κάπνισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου μπορεί να είναι λιγότερο επικίνδυνο από ό, τι το κάπνισμα των συμβατικών τσιγάρων, υπάρχει ανάγκη για περισσότερα στοιχεία για τη μακροχρόνια χρήση του. Προς το παρόν, είναι αδύνατον για τις επιστημονικές ενώσεις να καταλήξουν σε συναίνεση σχετικά με την ασφάλεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων . Επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου αυξάνεται μεταξύ των ανηλίκων και των νεαρών ενηλίκων και μπορεί να προωθήσει τον εθισμό στη νικοτίνη σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες μεταξύ εκείνων οι οποίοι διαφορετικά θα ήταν μη καπνιστές. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε την αποτελεσματικότητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων ως μέσο διακοπής του καπνίσματος και για τον εντοπισμό των κινδύνων για την υγεία της χρόνιας χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου, καθώς επίσης και των χαρακτηριστικών του προϊόντος που το καθιστούν ασφαλές.
Όσο ακόμα αυτή η έρευνα είναι σε εξέλιξη, οι κανονισμοί που καθιστούν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μη διαθέσιμα στα παιδιά είναι δικαιολογημένοι, όπως και οι πρωτοβουλίες των φορέων της δημόσιας υγείας που αποθαρρύνουν τους μη καπνιστές από το κάπνισμα τόσο των συμβατικών τσιγάρων όσο και των ηλεκτρονικών τσιγάρων
Βιβλιογραφία:
REVIEW ARTICLE The Health Effects of Electronic Cigarettes Chitra Dinakar, M.D., and George T. O’Connor, M.D. N Engl J Med 2016; 375:1372-1381October 6, 2016
Vaporizers, E-Cigarettes, and other Electronic Nicotine Delivery Systems(ENDS)(http://www.fda.gov/TobaccoProducts/Labeling/ProductsIngredientsComponents/ucm456610.htm)
European Commission – Press release <10 key changes for tobacco products sold in the EU>(http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-1762_en.htm)
E-cigarettes: regulations for consumer products (https://www.gov.uk/guidance/e-cigarettes-regulations-for-consumer-products)
