Άσκηση και φυσική δραστηριότητα στην πρόληψη και τη θεραπεία της καρδιαγγειακής νόσου.
Η τακτική σωματική δραστηριότητα κατά την όποια χρησιμοποιούνται μεγάλες μυϊκές ομάδες, όπως το περπάτημα, το τρέξιμο ή το κολύμπι οδηγεί σταδιακά σε αύξηση της ικανότητας για άσκηση, την αντοχή και τη δύναμη των σκελετικών μυών. Η συνήθης φυσική δραστηριότητα εμποδίζει την ανάπτυξη της στεφανιαίας νόσου (CAD) και μειώνει τα συμπτώματα σε ασθενείς με εγκατεστημένη καρδιαγγειακή πάθηση. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η άσκηση μειώνει τον κίνδυνο από άλλες χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η οστεοπόρωση, η παχυσαρκία, η κατάθλιψη, και ο καρκίνος του μαστού και του παχέος εντέρου.
Ορισμοί:
Η σωματική δραστηριότητα ορίζεται ως οποιαδήποτε σωματική κίνηση που παράγεται από τους σκελετικούς μυς και οδηγεί σε κατανάλωση ενέργειας πέραν της ενέργειας κατά την ηρεμία. Η άσκηση είναι ένα υποσύνολο της φυσικής δραστηριότητας, είναι προγραμματισμένη, δομημένη, και επαναλαμβανόμενη , με σκοπό τη βελτίωση ή τη διατήρηση της φυσικής κατάστασης.
Καλή Φυσική κατάσταση περιλαμβάνει την καρδιοαναπνευστική αντοχή,
τη μυϊκή δύναμη, τη σύνθεση του σώματος και την ευελιξία, ένα σύνολο χαρακτηριστικών που έχουν οι άνθρωποι ή το επιτυγχάνουν και σχετίζεται με την ικανότητά του ατόμου να εκτελεί φυσική δραστηριότητα. Για να καθορίσουμε την ποσότητα της σωματικής δραστηριότητας ή άσκησης κάτι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο κατά τη συνταγογράφηση της άσκησης, θα πρέπει να προσδιορίσουμε τη δόση της δραστηριότητας και την ένταση με την οποία ασκείται η δραστηριότητα.
Δόση είναι η συνολική ποσότητα της ενέργειας που δαπανάται σε φυσική δραστηριότητα, ενώ η ένταση αντικατοπτρίζει το ποσοστό της ενέργειας που δαπανάται κατά τη διάρκεια τέτοιων δραστηριοτήτων. Η ένταση μπορεί να οριστεί με απόλυτες ή σχετικές τιμές. Η απόλυτη ένταση αντανακλά το ρυθμό της δαπάνης ενέργειας κατά τη διάρκεια της άσκησης και εκφράζεται συνήθως σε μεταβολικά ισοδύναμα ή METs, όπου 1 MET ισούται με το μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας 3,5 ml O2 / kg/min. Η σχετική ένταση αναφέρεται στο ποσοστό της αερόβιας ισχύος χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της άσκησης και εκφράζεται ως επί τοις εκατό της μέγιστης καρδιακής συχνότητας ή επί τοις εκατό της μέγιστης κατανάλωσης οξυγόνου (VO2max). Μέτριας έντασης δραστηριότητες είναι εκείνες που εκτελούνται σε μια σχετική ένταση του 40% έως το 60% του V O2max (ή η απόλυτη ένταση από 4 έως 6 METs). Οι δραστηριότητες έντονης έντασης είναι αυτές που εκτελούνται σε σχετική ένταση 60% της V O2max (ή απόλυτη ένταση 6 METs). Για παράδειγμα, το ζωηρό περπάτημα σε 4,8 χλμ/ ώρα έχει απόλυτη ένταση 4 METs. Αυτή η ένταση θεωρείται ελαφρά για ένα υγιές άτομο ηλικίας 20 ετών , αλλά αντιπροσωπεύει μια έντονη ένταση για ένα άτομο ηλικίας 80 ετών.
Πρόληψη της αθηρωμάτωσης
Κατά τον τελευταίο μισό αιώνα, οι επιδημιολογικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει τα οφέλη της συστηματικής σωματικής δραστηριότητας που οδηγούν σε μειωμένη συχνότητα εμφάνισης της καρδιαγγειακής νόσου.
Τα οφέλη είναι περισσότερο εμφανή στα άτομα με έντονη φυσική δραστηριότητα στα όποια τα ποσοστά εμφάνισης στεφανιαίας νόσου είναι τα μισά από εκείνα των ατόμων που κάνουν καθιστική ζωή. Τα δεδομένα καταδεικνύουν μια διαβαθμισμένη σχέση της μείωσης του επιπολασμού της στεφανιαίας νόσου με την αύξηση των επίπεδων δραστηριότητας.
Σε πολλές μελέτες, η χαμηλότερη συχνότητα της στεφανιαίας νόσου ήταν
ανεξάρτητη από τους άλλους γνωστούς παράγοντες κινδύνου. Υπάρχουν επίσης πολλά ερευνητικά στοιχεία που να αποδεικνύουν τις ευεργετικές επιδράσεις της άσκησης στην μείωση των επιπέδων των παραγόντων κινδύνου για στεφανιαία νόσο, στη βελτίωση της μυοκαρδιακής λειτουργία, στις αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες στη στεφανιαία κυκλοφορία, τον αγγειακό τόνο και στην εμφάνιση κοιλιακής μαρμαρυγής.
Επίδραση της άσκησης στους παράγοντες κινδύνου για αθηροσκλήρυνση
Η σωματική δραστηριότητα προλαμβάνει και βοηθά στη θεραπεία πολλών εγκατεστημένων παραγόντων κινδύνου όπως η αυξημένη αρτηριακή
πίεση, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η δυσανεξία στη γλυκόζη, τα αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων, της χαμηλής υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης χοληστερόλης (HDL-C) και της παχυσαρκίας. Η άσκηση σε
συνδυασμό με τη μείωση του βάρους μπορεί να μειώσει τη χαμηλής πυκνότητας χοληστερόλη (LDL-C) και να περιορίσει την μείωση της HDL-C που συμβαίνει συχνά με μείωση της διαιτητικής πρόσληψης λιπαρών. Το μέγεθος της επίδρασης της άσκησης επηρεάζεται από τα χαρακτηριστικά της άσκησης και από το κατά πόσον η άσκηση οδηγεί σε ταυτόχρονη μείωση στο σωματικό βάρος. Η επίδραση στους παράγοντες κινδύνου μπορεί να είναι μεγάλη και σε ορισμένα άτομα και να αποτρέψει την ανάγκη για άλλες παρεμβάσεις. Σε γενικές γραμμές, η επίδραση της άσκησης στους παράγοντες κινδύνου είναι μικρότερη από εκείνη που επιτυγχάνεται με φαρμακολογικές θεραπείες, αν και μπορεί να πολλαπλασιαστεί από άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως οι στις διατροφικές αλλαγές και η απώλεια βάρους.
Τουλάχιστον 44 τυχαιοποιημένες μελέτες, με 2674 συμμετέχοντες έχουν μελετήσει την επίδραση της άσκησης στην αρτηριακή πίεση ηρεμίας. Η μέση μείωση της συστολικής και διαστολική αρτηριακή πίεση ήταν 3,4 και 2,4 mm Hg αντίστοιχα.
Η αρτηριακή πίεση ηρεμίας ήταν ένας σημαντικός καθοριστικός παράγοντας
του αποτελέσματος της άσκησης. Μέση συστολική και διαστολική αρτηριακή
πιέση μειώθηκαν 2,6 και 1,8 mm Hg σε νορμοτασικούς ασθενείς και 7,4 και 5,8 mm Hg σε υπερτασικούς ασθενείς αντίστοιχα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η άσκηση μπορεί να χρησιμεύσει ως θεραπεία απαιτείται σε ασθενείς με ήπια υπέρταση.
Η σωματική δραστηριότητα μειώνει επίσης την αντίσταση στην ινσουλίνη και την μεταγευματική υπεργλυκαιμία. Σε ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ
που ασκούνται παρατηρείται μια μέση μείωση της γλυκοζυλιομένης αιμοσφαιρίνης από 0,5% έως 1% . Η σωματική δραστηριότητα και η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στη πρόληψη της εμφάνισης του διαβήτη τύπου II σε άτομα με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
