Το χόλτερ ρυθμού είναι μια μικρή, φορητή συσκευή, που καταγράφει τον ρυθμό της καρδιάς για 24 με 72 ώρες. Τοποθετείται σε αρρυθμίες ή λιποθυμία.
Τι είναι το χόλτερ ρυθμού;
Πρόκειται για μια μικρή φορητή συσκευή, η οποία μέσω λίγων καλωδίων καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό σε πραγματικό χρόνο για 24 με 72 ώρες ανάλογα με τη ρύθμιση που γίνεται. Ουσιαστικά είναι ένα καρδιογράφημα πολλών ωρών, το οποίο μας βοηθάει στη διερεύνηση αρρυθμιών ή διακοπών (παύσεων) του ρυθμού της καρδιάς, που πιθανόν να συμβαίνουν για λίγη ώρα ή σε ανύποπτο χρόνο, οπότε με το απλό καρδιογράφημα δεν «πετυχαίνουμε» να τις καταγράψουμε. Μερικές συσκευές χόλτερ ρυθμού έχουν την ικανότητα να καταγράφουν και άλλες πτυχές της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς, όπως η κατάσταση του ST διαστήματος ή η παράταση του QT διαστήματος, όμως οι εφαρμογές αυτές δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες. Η βασική ιδιότητα του χόλτερ είναι να καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό.
Έχει διαφορά το χόλτερ ρυθμού από το χόλτερ πίεσης;
Ναι. Είναι δύο τελείως διαφορετικές συσκευές στο τι κάνουν και σε τι χρησιμεύουν.
Το χόλτερ ρυθμού καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό σαν να ήτανε ένας φορητός καρδιογράφος και τοποθετείται σε περίπτωση λιποθυμίας ή αρρυθμιών. Το χόλτερ πίεσης καταγράφει με πολλές μετρήσεις την πίεση σε ένα 24ωρο σαν ένα φορητό αυτόματο πιεσόμετρο και τοποθετείται όταν θέλουμε να διαγνώσουμε την υπέρταση ή να δούμε την ανταπόκριση στη θεραπεία.
Το όνομα «χόλτερ» προέχεται από τον Αμερικανό βιοφυσικό Norman Holter, ο οποίος μαζί με άλλους συνεργάτες εφηύρε τη συσκευή της καταγραφής του καρδιακού ρυθμού. Κανονικά ως «χολτερ» ονομάζουμε μόνο την συσκευή της καταγραφής του ρυθμού και όχι αυτή της πίεσης. Η συσκευή που καταγράφει την πίεση πολλές φορές το 24ωρο δεν έχει σχέση με τη συσκευή που εφηύρε ο Norman Holter. Η πιο σωστή ονομασία για τη συσκευή αυτή είναι «24ωρη καταγραφή της πίεσης», επειδή όμως πλέον πάρα πολλοί, ακόμη και οι ίδιοι οι γιατροί το λένε «χόλτερ πίεσης» έχει επικρατήσει πλέον ο όρος αυτός.
Πώς γίνεται η τοποθέτηση του χόλτερ ρυθμού;
Η συσκευή είναι πολύ μικρή με μέγεθος μικρότερο από την παλάμη και βάρος λιγότερο από 200 γραμμάρια. Με τη συσκευή συνδέονται τα καλώδια (συνήθως επτά καλώδια) που με ειδικά αυτοκόλλητα κολλάνε πάνω σε συγκεκριμένα σημεία στο στήθος και στην άνω περιοχή της κοιλιάς. Αφού γίνει η ρύθμιση της συσκευής και μπουν τα στοιχεία του ασθενούς, γίνεται η τοποθέτηση των καλωδίων στο στήθος ενώ η συσκευή μπαίνει σε μια ειδική θήκη, η οποία με μια ζώνη εφαρμόζει γύρω από τη μέση μας. Ο γιατρός πρέπει να ελέγξει εάν το μηχάνημα καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό κανονικά. Συνιστάται πάντοτε ο ασθενής να μη μείνει στο κρεββάτι, αλλά να κάνει όλες τις καθημερινές του δραστηριότητες, ώστε να δούμε στην πραγματική του ζωή τι συμβαίνει στο ρυθμό της καρδιάς του. Η συσκευή ρυθμίζεται από το γιατρό να καταγράψει το ρυθμό της καρδιάς για 24 με 72 ώρες και σβήνει αυτόματα όταν ολοκληρωθεί αυτό το χρονικό διάστημα. Η καταγραφή γίνεται σε ειδική καρτούλα μνήμης που φέρει η συσκευή και στη συνέχεια «φορτώνεται» σε υπολογιστή, όπου ειδικό πρόγραμμα «διαβάζει» και αναλύει το ρυθμό.
Πότε είναι χρήσιμο να βάζει κάποιος χόλτερ ρυθμού;
Πρώτον είναι από τις βασικές εξετάσεις στη διερεύνηση της λιποθυμίας. Όταν κάποιος λιποθυμήσει και το ιστορικό μαζί με την εξέταση και το καρδιογράφημα δεν δείξουν κάποια αιτία, τότε πολλές φορές μπαίνει χόλτερ ρυθμού. Το χόλτερ ρυθμού είναι ιδιαίτερα χρήσιμο όταν συμπτώματα, όπως έντονη ζάλη, λιποθυμική τάση, σκοτοδίνη ή και λιποθυμίες, είναι συχνά και εμφανίζονται καθημερινά ή αρκετές φορές την εβδομάδα. Όταν τα συμπτώματα είναι τόσο συχνά, τότε μπορεί ο καρδιολόγος να δει με την ταυτόχρονη καταγραφή του ρυθμού στο χόλτερ εάν προκαλούνται από διακοπές στη λειτουργία της καρδιάς. Εάν τα συμπτώματα είναι αραιά, για παράδειγμα κάθε 10-15 ημέρες ή και σπανιότερα, τότε το χόλτερ ρυθμού μπορεί να τοποθετηθεί, αλλά πολλές φορές δεν μας βοηθά στη διάγνωση γιατί δεν συμβαίνει κάποιο σύμπτωμα τις ώρες της καταγραφής. Ωστόσο μπορεί, ακόμη κι αν δεν παρουσιαστεί το σύμπτωμα να καταγραφούν ηπιότερες διαταραχές στο ρυθμό, που να επιβάλλουν είτε την άμεση εμφύτευση βηματοδότη, είτε την τακτική παρακολούθηση.
Μια δεύτερη ένδειξη τοποθέτησης χόλτερ ρυθμού είναι οι αρρυθμίες και οι ταχυκαρδίες. Εάν κάποιος νιώθει να φτερουγίζει η καρδιά του και αυτό του είναι πολύ ενοχλητικό, αλλά την ώρα της εξέτασης από τον καρδιολόγο και της λήψης του καρδιογραφήματος δεν βρεθεί κάτι σχετικό, τότε μπορεί να τοποθετηθεί χόλτερ με το σκεπτικό να καταγραφεί η τυχόν αρρυθμία την ώρα του συμπτώματος.
Μια άλλη σημαντική ένδειξη τοποθέτησης χόλτερ ρυθμού και μάλιστα για τουλάχιστον 48 ώρες (κατά προτίμηση 72 ώρες) είναι μετά από ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, ώστε να διευκρινιστεί εάν το εγκεφαλικό επεισόδιο οφείλεται σε κολπική μαρμαρυγή. Φυσικά εάν ανακαλυφτεί κολπική μαρμαρυγή στο απλό καρδιογράφημα δεν χρειάζεται η τοποθέτηση χόλτερ μετά από το εγκεφαλικό καθώς η διάγνωση έχει ήδη γίνει. Η διάγνωση της κολπικής μαρμαρυγής μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο είναι πολύ σημαντική στην πρόληψη δευτέρου εγκεφαλικού, καθώς στην περίπτωση αυτή ο ασθενής θα λάβει ειδική αντιπηκτική αγωγή που μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο νέου εγκεφαλικού.
Ασθενείς με εν δυνάμει επικίνδυνες αρρυθμιολογικά παθήσεις, όπως η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, το σύνδρομο Brugada, το σύνδρομο του μακρού QT και η αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας, βάζουν σε τακτική βάση χόλτερ ρυθμού, ώστε εάν βρεθούν συγκεκριμένες απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες να βάλουν προληπτικά απινιδωτή. Επίσης υπάρχει η άποψη (που όμως δεν τη δέχονται αρκετοί καρδιολόγοι), ότι ασθενείς με παλαιό έμφραγμα του μυοκαρδίου που έχει μειώσει σε σημαντικό βαθμό τη δύναμη της αριστερής κοιλίας και εμφανίζουν συχνές έκτακτες κοιλιακές συστολές στο καρδιογράφημα να βάζουν τακτικά χόλτερ ρυθμού για τυχόν ανακάλυψη σοβαρών κοιλιακών αρρυθμιών.
Συμπερασματικά
- Το χόλτερ ρυθμού είναι μια μικρή φορητή συσκευή που όπως το καρδιογράφημα καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό για 24 με 72 ώρες
- Το χόλτερ ρυθμού είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε περίπτωση λιποθυμιών, ταχυκαρδιών, αρρυθμιών, αίσθημα ότι η καρδιά μας χτυπάει πολύ δυνατά
- Το χόλτερ ρυθμού πρέπει να τοποθετείται μετά από τη λήψη του ιστορικού, την προσεκτική εξέταση του ασθενούς και το καρδιογράφημα, ώστε να ξέρουμε αν θα βοηθήσει στη διάγνωση και τι ακριβώς να αναζητήσει ο καρδιολόγος στην καταγραφή που θα γίνει
- Το χόλτερ ρυθμού πρέπει πάντοτε να τοποθετείται μετά από ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο για τουλάχιστον 48 ώρες, προς αναζήτηση τυχόν κολπικής μαρμαρυγής εάν αυτή δεν ανευρίσκεται στο απλό καρδιογράφημα
